کلاچ الکتروموتور و نقش آن در کارکرد موتور
الکتروموتور کلاچ دار در حقیقت وسیله ای است که یا به شکل مکانیکی و یا به شکل الکتریکی در شرایط یحرانی ارتباط محوری الکتروموتور را با محور دیگر قطع و یا مجدد وصل می کند.
لازم به ذکر است که در بعضی مواقع به کلاچ کوپلینگ گفته می شود.البته تفاوت هایی بین کلاچ و کوپلینگ وجود دارد آن هم در نوع عملکردشان است.
کوپلینگ انتقال نیرو از محوری به محور دیگر را بر عهده دارد و در مقابل کلاچ علاوه بر امکان انتقال نیرو امکان قطع و وصل کردن ارتباط محوری را نیز بر عهده دارد.
الکتروموتور هایی که دارای سیم پیچ هستند برای اینکه روشن شوند و شروع به کار کنند نیاز دارند به یک نیروی گریز از مرکز که اصطلاحا به آن استارت ودینگ گفته می شود که باید قبل از اینکه الکتروموتور به سرعت نامی برسد مدار از سیم پیچ قطع شود این کار به وسیله یک سوئیچ گریز از مرکز یا کلاچ انجام میگیرد.
کلاچ همانند کاربردش در وسایل نقلیه مانند ماشین که در حین حرکت قدرت و سرعت موتور را افزایش دهد در الکتروموتور نیز همین نقش را ایفا می کند.
اهمیت نقش کلاچ الکتروموتور در صنایع
در الکتروموتور ها ممکن است ما نیازمند توقف های کوتاه و متوالی باشیم اگر کلاچ وجود نداشته باشد باید الکتروموتور به طور کامل خاموش و مجددا روشن شود تا عملکرد مناسبی داشته باشد.
برای مثال در پرس های سنگین زمانی که بخواهد عمل فشردن را انجام دهد باید فشار و قدرت الکتروموتور افزایش یابد که این افزایش قدرت مستلزم توقف حرکت الکتروموتور می باشد. این توقف و شروع مجدد بعد از چندین بار تکرار موجب می شود تا به سیم پیچ ها خسارات سنگینی وارد کند. که با وجود کلاچ نیازی به توقف و استارت زدن دوباره الکتروموتور نمی باشد.
کلاچ ها زمانی می توانند بهترین عملکرد را در الکتروموتور ها داشته باشند که محور های الکتروموتور کاملا هم مرکز باشند.
نحوه عملکرد الکتروموتور کلاچ دار
نوع عملکرد کلاچ ها به دو شکل می تواند باشد یا به صورت مکانیکی و یا به شکل کلاچ الکترومغناطیس می باشد.
در کلاچ های مکانیکی ارتباط بسیار ساده است و صفحه ها به صورت تماسی یا اصطحکاکی با هم ارتباط بر قرار می کنند. به همین دلیل کلاچ های مکانیکی به دو گروه خشک و اصطحکاکی تقسیم می شوند.
الکتروموتور کلاچ دار که به شکل مکانیکی خشک عمل می کنند به وسیله اصطحکاک برای توقف و استارت استفاده می شود. که این نوع عملکرد مشابه عملکرد کلاچ در خودرو می باشد.
نوع عملکرد کلاچ های مکانیکی خشک به این صورت است که کلاچ قسمت خروجی شافت الکتروموتور قرار می گیردو سر دیگر کلاچ به به قسمت متحرک الکتروموتور متصل می شود. زمان های استارت که نیاز به حرکت الکتروموتور است اصطحکاکی بین دو صفحه به وجود می آید که زمانی که الکتروموتور حرکت می کند ناحیه خروجی کلاچ نیز به چرخش می افتد.
این دوصفحه که در کلاچ وجود دارد به روش دنده ای و یا پنچه ای به یکدیگر متصل هستند. زمانی که الکتروموتور به حرکت در می آید دو صفحه محرک و متحرک موجود در کلاچ از حرکت باز می ایستد.
صفحه ها از نظر ظاهری به کل هم و در روبه روی هم به شکل قرینه می باشند که دو دستگیره بر روی هر صفحه وجود دارد که در زمان اتصال با یکدیگر به هم قفل می شوند.
مزایا و معایب الکتروموتور کلاچ دار
از معایب این نوع کلاچ ها جدا نشدن دو صفحه به صورت کامل به دلیل قفل شدن دنده ها و یا پنجه ها در زمانی که باید دو صفحه از هم جدا باشند می باشد.
از مزایای این نوع عملکرد کلاچ می توان به کاهش هزینه برای تعمیر و یا نگه داری اشاره نمود و همچنین افزایش کارکرد و پایین آمدن مصرف سوخت اشاره نمود.
کلاچ های مکانیکی اصطحکاکی از طریق محور محرک و متحرک عمل می کنند که به شکل اصطحکاکی امکان پذیر می باشد.
از مزیت این نوع از کلاچ ها این است که قادر هستند در زمان کار کردن موتور درگیر و یا آزاد شوند و گشتاور آنها که به شکل چرخشی است به دلیل وجود نیروی اصطحکاک محدود است و به همین دلیل این گونه از کلاچ ها بسیار نرم کار می کنند و از لحاظ ایمنی در سطح بالایی قرار دارند
سوالات متداول درباره کلاچ موتور الکتریکی
کلاچ الکتروموتور چه کاربردی دارد؟
کلاچ الکتروموتور جهت انتقال حرکت بین شفت موتور و دستگاه گیرنده نظیر گیربکس مورد استفاده قرار می گیرد.
جنس کلاچ الکترموتور از چیست؟
این وسیله از یک قطعه شبیه به دیسک و یک قطعه مانند صفحه کلاچ خودرو تشکیل شده و از جنس الیاف نسوز تشکیل شده است.
آیا کلاچ الکتروموتور در موتور های کلاچ دار کاربرد دارد؟
بله در الکتروموتور کلاچ دار عمل استارت و استاپ موتور با حرکت نرم انجام می شود ولی جهت انتقال حرکت به گیربکس نیاز به کلاچ جداگانه می باشد.
چه عواملی با عث خرابی کلاچ الکتروموتور می شود؟
فشار بیش از حد به دستگاه و یا افت ولتاژ الکتروموتور باعث خرابی کلاچ الکتروموتور شده و در این شرایط معمولا می بایست این قطعه تعویض شود.
آیا تعمیر کلاچ الکتروموتور مقرون به صرفه است؟
این قطعه معمولا به صورت پرس شده تولید می شود لذا تعمیر آن مشکل بوده و بهتر است جهت رفع خرابی این قطعه تعویض شود.
الکتروموتور گیربکس دار به همان گیربکس صنعتی ای می گویند که در جهت انتقال قدرت و همچنین تبدیل سرعت به گشتاور در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
در واقع این نوع از دستگاه ها به عنوان یک واسطه در بین ذخیره قدرت و مصرف کننده آن عمل می نماید و در کنار آن سرعت دورانی و گشتاور مورد نیاز منبع توان و مصرف کننده را با هم هماهنگ می نماید.
به طور کلی الکتروموتور گیربکس دار یا همان گیربکس های صنعتی به ماشین هایی گفته می شود که به علت توان جنبشی و حرکت، نقش بسیار مهمی را در صنعت الکتروموتور ها ایفا می کند.
یکی از کالاهایی که طرفداران زیادی در ایران دارد، الکتروموتور گیربکس دار موتوژن است که یکی از برند های مشهور در ایران است. در واقع این نوع گیربکس های صنعتی یک سیستم انتقال قدرت و افزایش توان هستند که قادر به کم کردن دور و سرعت موتور هستند که آن را به قدرت تبدیل می کنند.
به عبارت دیگر این ماشین ها قادر هستند دور خروجی موتور را کاهش و میزان گشتاور آن را افزایش دهند و به طور عمده در فرایند تولید و ساخت الکتروموتور گیربکس دار و نیز بالا بردن راندمان و کیفیت آنها، کیفیت و مرغوبیت در ساخت چرخدندهها، اتصالات، پوشش، یاتاقان و دیگر اجزای آن بسیار مورد اهمیت واقع است.
چرا که میزان مرغوبیت و کیفیت بالای اجزای تشکیل دهنده آن به ویژه چرخ دنده ها موجب افزایش کارایی و بازده این ماشین ها را فراهم می کند. به جرت می توان الکتروموتور گیربکس دار مهم ترین عامل نیروی جنبشی و حرکت در صنعت الکتروموتورها است که از آن در جهت انتقال توان مکانیکی به مصرف کننده و نیز برآورد ساختن گشتاور و سرعت مورد نیاز استفاده می گردد.
از آنجایی که الکتروموتور گیربکس دار به عنوان یک واسطه بین منبع ذخیره نیرو و منبع توان و مصرف کننده عمل می کند باید انعطاف پذیری مورد نیاز بین این دو فرایند را به ایجاد کرد.
به عبارتی دیگر برای ایجاد یک هماهنگی دقیق و مشخص بین گشتاور و سرعت منبع توان با مصرف کننده، نیاز به الکتروموتور گیربکس دار دارای ضرورت و اهمیت است.
موتور گیربکس دار چیست؟
موتور گیربکس دار ترکیبی از یک موتور الکتریکی و یک گیربکس می باشد که گیربکس در موتور گیربکس دار تغییر دور و گشتاور موتور ، افزایش قدرت چرخش و کاهش سرعت آنرا انجام می دهد. هر چه نرخ کاهش سرعت در گیربکس بیشتر شود، قدرت آن بالاتر خواهد رفت. در واقع بین سرعت چرخش موتور و قدرت آن رابطه معکوس وجود دارد.
کالا صنعتی ارائه دهنده انواع موتورهای گیربکس دار پر قدرت دور بالا و دور پایین می باشد. همچنین می توانید برای سفارش الکتروموتور گیربکس دار موتوژن و الکتروژن با کارشناسان ما در تماس باشید.
گیربکس چینی
اجزای تشکیل دهنده الکتروموتور گیربکس دار
به طور کلی الکتروموتور های گیربکس دار به خاطر کاهش دور دارای اجزای مختلفی هستند که بنا به شکل و جنس آن ها دارای تفاوت هستند.
از جمله مهمترین اجزای این سیستم ها چرخ دنده ها می باشند که نقش بسیار مهمی را در آنها ایفا می کنند که وظیفه اصلی آنها سرعت و گشتاور مورد نیاز برای سیستم را فراهم می کنند.
از دیگر اجزای الکتروموتور های گیربکس دار می توان اجزای زیر را نام برد:
پوسته: وظیفه پوسته در الکتروموتور گیربکس دار این است که تمامی چرخ دنده های این سیستم در درون آن قرار می گیرد. معمولاً این پوسته ها از چدن ریخته گری تولید می شوند.
شافت های ورودی و خروجی: تمامی این شافت های موجود در الکتروموتور های گیربکس دار ا از جنس فولاد می باشند که معمولاً یا به صورت سوراخ یا شافت وجود دارند.
یاتاقان: وظیفه یاتاقان ها این است که بارهای شعاعی و محوری شافت های الکتروموتور گیربکس دار را تحمل می کنند.
نشت بند یا کاسه نمد: وظیفه کاسه نمد های موجود در الکتروموتور های گیربکس دار این است که برای حفاظت دستگاه در برابر عوامل محیطی خارجی مثل گرد و غبار از آنها استفاده می شوند.
درپوش کنترل روغن: وظیفه در پوش های کنترل روغن موجود در الکتروموتور های گیربکس دار این است که بتوان میزان روغن در الکتروموتور را کنترل کرد.
انواع الکتروموتور گیربکس دار
به طور عمده طراحان و تولید کنندگان الکتروموتور های گیربکس دار (گیربکس های صنعتی) انواع مختلفی از آن را تولید و به بازار عرضه می نمایند که هر کدام از این مدل ها در بازار دارای نام های متفاوتی هستند که برخی از آن ها به شرح زیر است:
گیربکس حلزونی
گیربکس هلیکال یا شافت مستقیم
گیربکس آویز
گیربکس کرانویل پینیون
گیربکس خورشیدی
گیربکس ترکیبی
الکتروگیربکس
شاخص های موثر در انتخاب الکتروموتور گیربکس دار
از آنجایی که الکتروموتور های گیربکس دار دستگاه هایی هستند که وظیفه آنها انتقال قدرت و تبدیل دور به گشتاور در موتور ها را برعهده دارند لذا باید پارامتر ها و شاخص های مهمی برای این دستگاه ها وجود دارد که باعث می شود کیفیت این دستگاه هارا اندازه گیری که لازم است به هنگام انتخاب و بهره برداری بهینه از آن تمامی آن ها را در نظر گرفت که از جمله آن ها به شرح زیر می باشند:
توان ورودی و قدرت الکتروموتور بر حسب کیلووات
دور چرخش شافت الکتروموتور در دقیقه
دور چرخش شافت خروجی الکتروموتور گیربکس دار در دقیقه
اندازه گشتاور خروجی
نسبت تبدیل
دمای محیط
شرایط محیط مانند گرد و خاکی بودن محیط، یخ زدگی محیط و استوایی بودن آن
نوع و مشخصات الکتروموتور
نوع انتقال بین اجزای مختلف الکتروموتور
آرایش محورها
مقدار بار شعاعی
برنامه دستگاه
پیکربندی الکتروموتور گیربکس دار
ساعات کارکرد در روزگیربکس حلزونی ایلماز
الکتروموتور گیربکس دار به دو دسته کلی تقسیم می شود:
1) الکتروموتور گیربکس دار کاهنده
معمولاً الکتروموتور گیربکس دار کاهنده بین محرک و متحرک واقع می شوند و دور لازم را تأمین می نمایند. این نوع سیستم های صنعتی در مدل ها و تیپ های مختلفی تولید می گردند.
لازم به ذکر است در این نوع دستگاه ها میزان سرعت کم می شود و گشتاور نیز افزایش پیدا می کند. الکتروموتور گیربکس دار موتوژن یکی از بهترین برند های ایرانی است که به صورت گیربکس شافت مستقیم و الکتروگیربکس حلزونی موجود است.
2) الکتروموتور گیربکس دار فزاینده
در صنایع مختلف پالایشگاهی و بسیاری از صنایع مشابه به الکتروموتورهای گیربکس با دور بالا نیازمند داریم که معمولاً به آن ها الکتروموتور گیربکس دار فزاینده می گویند.
این نوع الکتروموتور های گیربکس دار برخلاف الکتروموتور های گیربکس دار کاهنده میزان سرعت را افزایش و مقدار گشتاور را کم می کنند.
موارد استفاده از الکتروموتور گیربکس دار
از آنجایی که الکتروموتور گیربکس دار از ایمن ترین و بهترین سیستم های رفع نیاز در انتقال و افزایش سرعت معرفی گردیده اند بنابر این این دستگاه های پرکاربرد در بسیاری از صنایع مختلف بهره برداری می شوند.
از جمله صنایع زیر را می توان نام برد:
1)صنایع فولاد
2)صنایع سیمان سازی
3)صنایع نئوپان سازی
4)صنعت روی گیربکس
5)صنایع پتروشیمی
6)صنایع مس
7)دستگاه های انتقال مواد در معادن
8)آسیاب های بامیل
9)دستگاه های انتقال مواد کوره های ذوب
الکتروموتور چیست؟
اصولا الکتروموتور یا موتور الکتریکی در انواع الکتروموتور معمولی (TEFC) و یا نوع دیگر آن یعنی الکتروموتور ضد انفجار و همچنین موتور کولری و از لحاظ برق مصرفی در دو نوع الکتروموتور تک فاز و الکتروموتور سه فاز ارائه می گردد.
تاریخچه الکتروموتور
در ۱۸۸۲ نیکولا تسلا اصول میدان مغناطیسی دوار را پایه گذاری کرد و راه را برای استفاده از میدان دوار به عنوان یک نیروی مکانیکی باز کرد. در سال ۱۸۸۳ او از این اصول برای طراحی یک موتور القایی دو فاز استفاده کرد. در ۱۸۸۵ «گالیلئو فراریس» (Galileo Ferraris) مستقلاً تحقیقاتی را در این باره آغاز کرد و در ۱۸۸۸ نتایج تحقیقات خود را در قالب مقالهای به آکادمیسلطنتی علوم در تورین ایتالیا ارائه داد.
حرکتی که نیکولا تسلا در ۱۸۸۸ آغاز کرد چیزی بود که امروزه برخی از آن به عنوان «انقلاب صنعتی دوم» یاد میکنند، چراکه این حرکت به تولید آسانتر انرژی الکتریکی و همچنین امکان انتقال انرژی الکتریکی در طول مسافتهای طولانی انجامید. قبل از اختراع موتورهای جریان متناوب به وسیله تسلا موتورها به وسیله حرکت دائم یک هادی در میان میدان مغناطیسی ثابت به حرکت در میآمدند. تسلا به این نکته اشاره کرد که میتوان کلکتورهای موتور را حذف کرد به طوریکه موتور به وسیله میدانی دوار به حرکت درآید. تسلا بعدها موفق به کسب حق امتیاز شماره ۰٫۴۱۶٫۱۹۴ ایلات متحده برای اختراع موتور خود شد. این موتور که در بسیاری از عکسهای تسلا نیز هست نوع خاصی از موتور القایی بود.
راهنمای انتخاب الکتروموتور
الکتروموتور چیست؟ انواع الکتروموتور
در زندگی پیشرفته ماشینی امروز انسانی پیدا نمی شود که با الکتروموتور یا موتور الکتریکی یا دینام برخورد نداشته باشد. گرچه ممکن است متوجه آن نباشد. به طور کلی هر کجا حرکتی در کار است، الکتروموتور یا موتور الکتریکی هم وجود دارد.
· موتور DC
· موتور سری
· موتور موازی
· موتور کمپوند
· موتور خود تحریک
· موتور مغناطیس دائم (PMDC)
· موتور AC
· موتور القایی
· موتور سنکرون
· موتورهای خاص
· موتور پله ای
· موتور DC بدون جاروبک
· موتور هیسترزیسی
· موتور رلوکتانسی
· موتور اونیورسال
الکتروموتور یا موتور الکتریکی (Electric Motor)
نوعی ماشین است که انرژی الکتریکی را به حرکت مکانیکی تبدیل می کند. ایده کلی بر این اساس است که وقتی که یک هادی حامل جریان الکتریسیته تحت اثر یک میدان مغناطیسی قرار می گیرد نیرویی بر روی آن هادی حامل جریان از سوی میدان مغناطیسی اعمال می شود. اغلب موتورهای الکتریکی دوار هستند. اما موتور خطی هم وجود دارند.
هر موتور الکتریکی دوار از دو بخش متحرک و محرک تشکیل شده است.که به بخش متحرک روتور و به بخش ثابت که معمولا درون موتور قرار دارد استاتور یا ایستانه نیز می گویند. در یک موتور الکتریکی، روتور به علت گشتاوری که ناشی از نیروی است که توسط میدان مغناطیسی ایجاد ایجاد شده در استاتور است به حول محور خود می چرخد هر الکتروموتور بر اساس ساختارش توسط برق جریان مستقیم DC و یا جریان متناوب AC تغذیه می گردد.
اجزاء موتورهای الکتریکی
ابتدا نگاهی به درون یک موتور الکتریکی ساده می اندازیم. یک موتور ساده از 6 بخش تشکیل شده:
· آرمیچر
· ذغال هادی
· سوئیچ تغییر دهنده جهت برق
· محور
· آهن ربا
· منبع برق DC
الکتروموتورها از نظر جریان مصرفی به دو دسته عمده تقسیم می شوند:
الکتروموتور یا موتور الکتریکی (Direct Current) یا جریان مستقیم DC
الکتروموتور یا موتور الکتریکی (Alternative Current) یا جریان متناوب AC